Prawo restrukturyzacyjne – na ratunek przedsiębiorcy
Kłopoty finansowe firmy i co dalej?
Jednym z podstawowych celów, dla których ludzie podejmują się prowadzenia działalności gospodarczej jest chęć osiągnięcia jak najwyższych zysków. Jednakże każdy przedsiębiorca powinien zdawać sobie sprawę, iż z możliwością zarobienia pieniędzy wiąże się również ryzyko poniesienia strat finansowych. W toku prowadzenia biznesu może bowiem zaistnieć wiele zdarzeń, również tych niezależnych od przedsiębiorcy, które odbiją się negatywnie na sytuacji finansowej firmy, a nawet mogą doprowadzić ją na skraj bankructwa. Brak pieniędzy na spłatę zaciągniętych zobowiązań będzie, co do zasady skutkować podjęciem przez kontrahentów działań mających doprowadzić do odzyskania należności na drodze sądowej, a następnie egzekucyjnej.
W przypadku posiadania majątku przez zalegającą firmę(dłużnika), komornik na wniosek wierzycieli dokona jego spieniężenia, a następnie przekaże im wyegzekwowane pieniądze. Natomiast w sytuacji braku majątku pozwalającego na spłatę zadłużenia komornik umorzy postępowania, jako bezskuteczne. Jednakże w tym drugim wypadku wierzyciele mogą w przyszłości ponownie złożyć do komornika wniosek o wszczęcie egzekucji. Ostatecznym skutkiem powyższych działań może być doprowadzenie firmy na skraj bankructwa. Wówczas jedynym ratunkiem dla zadłużonego przedsiębiorcy może okazać się odpowiednio przygotowana restrukturyzacja.
Egzekucja z majątku przedsiębiorcy
Postępowanie egzekucyjne w zasadzie podporządkowane jest interesom wierzycieli, gdyż to na ich wniosek organ egzekucyjny dokona zajęcia składników majątku dłużnika, bądź umorzy postępowanie. Z kolei interes dłużnika w egzekucji chroniony jest wyłącznie w minimalnym zakresie. Oznacza to, iż przedsiębiorcy borykającemu się z trudnościami finansowymi w momencie wszczęcia przeciwko niemu postępowania egzekucyjnego dochodzi kolejny problem. W pierwszej kolejności musi bowiem zająć się procesem zrestrukturyzowania znajdującego się w kłopotach przedsiębiorstwa, który to proces wymaga zaangażowania nie tylko dodatkowego czasu, lecz także nakładów finansowych. Natomiast prowadzone równolegle postępowania egzekucyjne wcale tego zadania nie ułatwia.
Nie jest bowiem tajemnicą, iż w przypadku dłużników będących przedsiębiorcami najczęściej stosowanym sposobem egzekucji jest zajęcie ruchomości np. samochodów oraz wierzytelności z rachunków bankowych, bez których nie da się praktycznie prowadzić firmy. Brak instrumentów prawnych umożliwiających elastyczne podejście organu egzekucyjnego do dłużnika niejednokrotnie uniemożliwia skuteczne zrestrukturyzowanie przedsiębiorstwa doprowadzając do jego likwidacji. Dłużnik, co prawda może w jego toku kontaktować się z organem egzekucyjnym celem ustalenia planu spłaty zadłużenia, jednakże jego zaakceptowanie będzie wymagało zgody wierzycieli. Natomiast brak zgody spowoduje podjęcie przez komornika wszystkich zawnioskowanych czynności celem jak najszybszego zaspokojenia dochodzonej wierzytelności, bez względu na dalsze losy przedsiębiorstwa dłużnika.
Restrukturyzacja jako druga szansa
W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę, iż chociaż każde z przedstawionych postępowań ma za zadanie zaspokoić interesy wierzycieli, to jednak w przypadku postępowania restrukturyzacyjnego nie stanowią one podstawowego celu. Zamierzeniem prawa restrukturyzacyjnego jest ochrona przedsiębiorcy znajdującego się w sytuacji kryzysowej wynikającej z jego niewypłacalności bądź zagrożenia niewypłacalnością poprzez umożliwienie mu restrukturyzacji w drodze zawarcia układu z wierzycielami, a w przypadku postępowania sanacyjnego – również przez przeprowadzenie działań sanacyjnych przy zabezpieczeniu słusznych praw wierzycieli. Oznacza to, iż w postępowaniu restrukturyzacyjnym dąży się do zachowania przedsiębiorstwa dłużnika w całości, gdyż co do zasady zwiększa to stopień zaspokojenia wierzycieli (zaspokojenie w ramach realizacji przyjętego układu może być większe, niż w wyniku długotrwałej sprzedaży poszczególnych składników majątku dłużnika).
Utrzymanie przedsiębiorstwa dłużnika, jako całości pozwala również na ograniczenie społecznych kosztów niewypłacalności dłużnika (utrzymanie miejsc pracy) oraz sprzyja stabilizacji obrotu gospodarczego poprzez kontynuowanie rentownej działalności gospodarczej oraz dalszą realizację rozpoczętych kontraktów. W tym kontekście prawo restrukturyzacyjne jest wyrazem realizacji założeń Polityki Nowej Szansy, która zakłada, że ze społecznego i gospodarczego punktu widzenia korzystniejsze jest ratowanie przedsiębiorstwa w kryzysie niż jego likwidacja. Z tego powodu w toku postępowania restrukturyzacyjnego możliwe jest udzielenie zadłużonemu przedsiębiorcy ochrony przed wierzycielami poprzez regulację dotyczącą zawieszenia i umorzenia prowadzonych postępowań egzekucyjnych oraz możliwość uchylenia zajęć rachunków bankowych.
Ponadto w postępowaniu sanacyjnym dłużnik ma możliwość wykorzystania szeregu instrumentów prawnych pozwalających na skuteczną restrukturyzację jego przedsiębiorstwa. W każdym postępowaniu przedsiębiorca może zawrzeć układ z wierzycielami, którego skutkiem będzie restrukturyzacja – odroczenie, rozłożenie na raty, bądź zmniejszenie jego zobowiązań. Jednocześnie należy wskazać, iż prawo restrukturyzacyjne wychodząc z założenia, że niewypłacalność lub zagrożenie niewypłacalnością przedsiębiorcy jest źródłem konfliktu między nim a wierzycielami, który z istoty rzeczy nie może być rozwiązany w sposób w pełni zaspokajający interesy wszystkich jego uczestników, opiera się na założeniu wyważenia tych interesów i przyjęciu między nimi określonej równowagi. Z jednej strony prawo restrukturyzacyjne chroni dłużnika, a ochrona ta odbywa się przez ograniczenie interesów wierzycieli. Z drugiej strony wielokrotnie ustawodawca ogranicza możliwość udzielenia przedsiębiorcy ochrony, dając prymat interesom wierzycieli np. w przypadku pokrzywdzenia interesów wierzycieli sąd odmówi otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego.
Na ratunek przedsiębiorcy
Umiejętne przeprowadzenie postępowania restrukturyzacyjnego daje możliwość nie tylko wywiązania się ze zobowiązań wobec wierzycieli, lecz również utrzymanie firmy na rynku. Z reguły przedsiębiorca nie jest w stanie samodzielnie przeprowadzić skutecznej restrukturyzacji, nie tylko z powodu braku czasu, lecz również ze względu na konieczność posiadania szczegółowej wiedzy prawniczej zarówno z zakresu prawa restrukturyzacyjnego, ale także z prawa cywilnego, prawa pracy, prawa gospodarczego i handlowego itp. Rozwiązaniem tego problemu jest skierowanie się do doświadczonego doradcy restrukturyzacyjnego, który nie tylko wyjaśni wątpliwości dotyczące przebiegu postępowania restrukturyzacyjnego, lecz również pomoże przedsiębiorcy przejść przez proces restrukturyzacji służąc mu swoją wiedzą i doświadczeniem. Doradca restrukturyzacyjny dzięki praktycznemu przygotowaniu i oraz niezbędnej wiedzy powinien dawać nadzieję na uratowanie firmy i uzdrowienie jej finansów.
Autor Mariusz Kamiński, doradca restrukturyzacyjny.
